Business Model Canvas & Lean Canvas
🎯 Μαθησιακοί Στόχοι
- Να γνωρίσεις τη δομή και τη χρησιμότητα του Business Model Canvas (BMC).
- Να μάθεις τη διαφορά του από το Lean Canvas και πότε χρησιμοποιείται το καθένα.
- Να αναλύεις τα 9 βασικά μπλοκ του BMC με πρακτικά παραδείγματα.
- Να εφαρμόζεις τη λογική του μοντέλου σε πραγματικές επιχειρήσεις (Beat, Airbnb).
- Να συνδέεις στοιχεία αξίας με έσοδα και κόστη, προετοιμάζοντας το Finance (Εβδ. 10).
📘 Θεωρητικό Μέρος
1️⃣ Τι είναι το Business Model Canvas
Το BMC (Osterwalder & Pigneur) είναι ένα οπτικό εργαλείο στρατηγικού σχεδιασμού.
Σε μία σελίδα απεικονίζει πώς μια επιχείρηση δημιουργεί – παραδίδει – συλλαμβάνει αξία.
Χρησιμοποιείται για γρήγορη ευθυγράμμιση ομάδας, συζήτηση υποθέσεων και δοκιμές στην αγορά.
2️⃣ Τα 9 Μπλοκ του BMC – Αναλυτικά (με συμβουλές)
-
Customer Segments – Ποιοι είναι οι πελάτες;
- Tip: Εστίασε σε ένα κύριο segment για αρχή (early adopters).
- Λάθος: “Όλοι”.
-
Value Proposition – Τι αξία προσφέρουμε;
- Tip: Σύνδεσε με Jobs/Pains/Gains από το VPC.
- Λάθος: Περιγραφή λειτουργιών αντί για αξία.
-
Channels – Πώς φτάνουμε στον πελάτη; (acquisition, delivery, after‑sales)
- Tip: Ξεκίνα με 1–2 κανάλια που μπορείς να μετρήσεις.
- Λάθος: Πολλά κανάλια χωρίς πόρους.
-
Customer Relationships – Πώς διατηρούμε σχέση; (self‑service, personal, community, automated)
- Tip: Ταιρίαξε το είδος σχέσης με την αξία (π.χ. premium = προσωπική υποστήριξη).
-
Revenue Streams – Πώς κερδίζουμε χρήματα;
- Μοντέλα: συνδρομή, προμήθεια, freemium, διαφήμιση, one‑off, usage‑based.
- Tip: Υπολόγισε βασικά unit economics (τιμή, CAC, LTV).
-
Key Resources – Τι χρειάζεται το μοντέλο; (λογισμικό, δεδομένα, brand, ανθρώπινο δυναμικό)
- Tip: Μην ξεχνάς δεδομένα/AI models ως πόρο.
-
Key Activities – Τι κάνουμε καθημερινά; (ανάπτυξη, πωλήσεις, operations, compliance)
- Tip: Εστίασε σε 2–3 κρίσιμες δραστηριότητες.
-
Key Partners – Ποιοι μας βοηθούν; (πληρωμές, logistics, περιεχόμενο, πανεπιστήμια)
- Tip: Παρτενέρ = επιτάχυνση χρόνου‑στην‑αγορά, όχι αντικατάσταση πυρήνα.
-
Cost Structure – Ποια είναι τα βασικά κόστη; (cloud, μισθοί, marketing, προμήθειες)
- Tip: Διάκρινε fixed vs variable, one‑off vs recurring.
3️⃣ Worked Example: Beat (Ελλάδα)
Πλατφόρμα μετακινήσεων που συνδέει επιβάτες με οδηγούς (asset‑light μοντέλο). Τα νούμερα είναι ενδεικτικές τάξεις μεγέθους για εκπαιδευτικούς σκοπούς.
- Customer Segments: Επιβάτες πόλης με smartphone · Οδηγοί ταξί/ΙΧ.
- Value Proposition: Ασφαλείς, γρήγορες, διάφανες μετακινήσεις · Περισσότερες διαδρομές για οδηγούς.
- Channels: Mobile app (iOS/Android), social ads, referrals.
- Customer Relationships: In‑app υποστήριξη, αξιολογήσεις, loyalty κινήσεις.
- Revenue Streams: Προμήθεια ανά διαδρομή (~10–15%).
- Key Resources: Πλατφόρμα λογισμικού, servers, brand, data science.
- Key Activities: Ανάπτυξη app, anti‑fraud, matching αλγόριθμοι, μάρκετινγκ, compliance.
- Key Partners: Πάροχοι πληρωμών, telcos, ρυθμιστικές αρχές.
- Cost Structure: Cloud/servers, μισθοί dev & support, marketing performance, προμήθειες πληρωμών.
Ενδεικτικά Μετρικά (υποθετικά για τάξη μεγέθους):
- 1,5 εκ. μηνιαίες διαδρομές × €7 μέση αξία × 12% προμήθεια ≈ €1,26 εκ. έσοδα/μήνα.
- CAC επιβάτη ~ €3–5 (performance ads + referrals).
- LTV επιβάτη ~ €20–30 (12 μήνες, χαμηλή αποχώρηση).
- Μείγμα κόστους (ποσοστιαία): Marketing 35%, Τεχνολογία 30%, Υποστήριξη/Compliance 20%, Λοιπά 15%.
Μαθήματα: Προμήθεια λειτουργεί όταν εξασφαλίζεται ρευστότητα αγοράς και εμπιστοσύνη (ratings, ασφάλεια, υποστήριξη).
4️⃣ Worked Example: Airbnb
Διεθνής πλατφόρμα βραχυχρόνιας μίσθωσης. Τα στοιχεία εδώ είναι περιγραφικά/εκπαιδευτικά.
- Customer Segments: Ταξιδιώτες · Ιδιοκτήτες/Hosts.
- Value Proposition: Αυθεντική/ευέλικτη διαμονή για ταξιδιώτες · Πρόσθετο εισόδημα για hosts.
- Channels: Ιστοσελίδα & App, SEO, performance marketing.
- Customer Relationships: Reviews, trust & safety, dispute resolution.
- Revenue Streams: Προμήθειες ανά κράτηση (συνήθως 10–15%).
- Key Resources: Πλατφόρμα, data/algorithms, brand, community.
- Key Activities: Διαχείριση marketplace, πληρωμές, ασφάλεια, υποστήριξη.
- Key Partners: Πληρωμές, ασφάλειες, συνεργάτες συμμόρφωσης.
- Cost Structure: Tech/servers, υποστήριξη, trust & safety, marketing.
Ενδεικτικά Μετρικά (απλοποιημένα):
- Μέση αξία κράτησης €120 × 8 εκατ. κρατήσεις/μήνα × 12% ≈ €115 εκ. έσοδα/μήνα (υποθετικό).
- Σημαντικοί δείκτες: Conversion rate, Cancellation rate, Average Booking Value, Repeat usage.
Μαθήματα: Η ασφάλεια & εμπιστοσύνη (reviews, εγγυήσεις) είναι βασική αξία. Το μοντέλο asset‑light επιτρέπει κλιμάκωση.
5️⃣ Lean Canvas – Τι αλλάζει για Startups
Το Lean Canvas (Ash Maurya) προσαρμόζει το BMC στις ανάγκες πρώιμου σταδίου.
Δίνει έμφαση σε Πρόβλημα, Λύση, Δείκτες, Unfair Advantage.
| Μπλοκ Lean Canvas | Αντίστοιχο BMC | Τι ρωτάς |
|---|---|---|
| Problem | (Value Proposition) | Ποια 3 βασικά προβλήματα; |
| Customer Segments | Customer Segments | Ποιοι πονάνε; |
| Unique Value Proposition | Value Proposition | Γιατί μοναδικό/ξεκάθαρο; |
| Solution | Key Activities | Ποια είναι η απλή λύση/MVP; |
| Channels | Channels | Πώς θα φτάσεις; |
| Revenue Streams | Revenue Streams | Πώς θα πληρωθείς; |
| Cost Structure | Cost Structure | Τι θα κοστίσει; |
| Key Metrics | — | Ποια 2–3 νούμερα μετράς; |
| Unfair Advantage | Partners/Resources | Τι δύσκολα αντιγράφεται; |
Πότε ποιο;
- Lean Canvas: ιδανικό σε πρώιμο στάδιο για έλεγχο υποθέσεων.
- BMC: όταν θες στρατηγική εικόνα όλων των στοιχείων λειτουργίας.
6️⃣ Templates για Γρήγορη Εξάσκηση
📋 Markdown BMC Template (επεξεργάσιμο)
| Key Partners | Key Activities | Value Proposition | Customer Relationships | Customer Segments |
|---|---|---|---|---|
| Key Resources | Channels | Cost Structure | Revenue Streams |
🧱 ASCII BMC Layout (για προβολή/εκτύπωση)
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Key Partners | Key Activities | Key Resources | Value Proposition | Customer Rel. | Customer Segments |
| | | | | | |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Channels | |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
| Cost Structure | Revenue Streams |
+------------------------------------------------------------------------------------------------------------+
🧩 Ατομικές Δραστηριότητες
- Συμπλήρωσε το BMC της ιδέας σου (χρησιμοποίησε τον πίνακα ή μια online φόρμα).
- Σημείωσε 3–5 υποθέσεις (assumptions) σε κόκκινο.
- Μετέτρεψέ τες σε ερωτήματα validation για Εβδ. 5 (π.χ. «Οι φοιτητές θα πληρώσουν €3/μήνα;»).
🏠 Ανάθεση
Παράδωσε:
- 1 πλήρες BMC ή Lean Canvas (εικόνα/PDF/σύνδεσμος), και
- 1 σελίδα με τις 3 σημαντικότερες υποθέσεις + πώς θα τις δοκιμάσεις (μέθοδος, δείκτης επιτυχίας).
🔗 Πόροι (2023–2025)
- Strategyzer – Business Model Canvas (2024): https://www.strategyzer.com/tools/business-model-canvas
- LeanStack – Lean Canvas (2023): https://leanstack.com/leancanvas
- Startup Genome – GSER (2024): https://startupgenome.com/report/the-global-startup-ecosystem-report-2024
- McKinsey – State of AI (2024/2025): https://www.mckinsey.com/capabilities/quantumblack/our-insights/the-state-of-ai
- OECD – SME & Entrepreneurship Outlook (2024): https://www.oecd.org/industry/smes/
✏️ Αναστοχασμός
- Ποιο μπλοκ του BMC είναι πιο αβέβαιο σήμερα; Γιατί;
- Αν αύριο έπρεπε να κόψεις 1 κόστος και να κρατήσεις 1 κανάλι, ποια θα ήταν;
- Ποιο στοιχείο του Lean Canvas σε βοήθησε περισσότερο να ξεκαθαρίσεις τις υποθέσεις;
📚 Επόμενη εβδομάδα: Market Research & Validation – πώς μετατρέπεις τις υποθέσεις σου σε πειράματα με δεδομένα.