Επιστροφή στις Ενότητες

Ενότητα 11

← Προηγούμενη Επόμενη →

Νομικά & Κανονιστικά Θέματα: IP, GDPR, Όροι Χρήσης, Ηθική & AI

🎯 Μαθησιακοί στόχοι

  • Να ξεχωρίζεις βασικές εταιρικές μορφές και συνέπειες (ευθύνη, κεφάλαιο, λογιστική).
  • Να γνωρίζεις τα βασικά της Πνευματικής Ιδιοκτησίας (IP): copyright, trademarks, patents, trade secrets, open‑source.
  • Να εφαρμόζεις GDPR στην πράξη (roles, lawful basis, consent, DPA, cookies, δικαιώματα).
  • Να οργανώνεις Όρους Χρήσης (ToS), Πολιτική Απορρήτου και Cookie banner.
  • Να αναγνωρίζεις ειδικές υποχρεώσεις για AI (EU AI Act – συνοπτικά) & ηθική.
  • Να προετοιμάζεις απλά συμβόλαια/ρήτρες (IP assignment, NDA, contractor vs employee).

📌 Disclaimer: Το υλικό είναι εκπαιδευτικό και δεν αντικαθιστά νομική συμβουλή. Για αποφάσεις ίδρυσης/συμβάσεων συμβουλέψου δικηγόρο/λογιστή.

1) Εταιρικές μορφές στην Ελλάδα (γρήγορη εικόνα)

ΜορφήΚεφάλαιοΕυθύνηΠολυπλοκότηταΠότε ταιριάζει
Ατομική επιχείρηση—ΑπεριόριστηΧαμηλήSide‑project/ελεύθερος επαγγελματίας
Ι.Κ.Ε.από €1ΠεριορισμένηΜέτριαStartups/ομάδες, ευελιξία συμμετοχών
Ο.Ε./Ε.Ε.—Ο.Ε.: απεριόριστη / Ε.Ε.: ετερόρρυθμηΜέτριαΜικρές εταιρικές συνεργασίες
Α.Ε.υψηλότεροΠεριορισμένηΥψηλήΜεγαλύτερα κεφάλαια/επενδυτές

Χρήσιμα:

Για εκπαιδευτικό MVP μπορείς να ξεκινήσεις χωρίς νομική οντότητα ( ως φοιτητικό project ). Για πραγματικές συναλλαγές/τιμολόγηση χρειάζεται νόμιμη μορφή.

2) Πνευματική Ιδιοκτησία (IP) – τα απολύτως απαραίτητα

  • Ισχύει αυτόματα για κώδικα, κείμενα, σχέδια, υλικό μαθήματος.
  • Απόδειξη δημιουργίας: timestamps/repo, καταθέσεις, καταγραφή αρχείων.
  • Άδειες: αν μοιράζεσαι έργο, πρόσθεσε άδεια (π.χ. Creative Commons για περιεχόμενο).

Πόροι:

2.2 Trademarks (Σήματα)

  • Έρευνα διαθεσιμότητας ονόματος/σήματος πριν το domain.
  • Ελλάδα – ΔΙΕΓΜ (σήματα): https://www.gov.gr/
  • EUIPO (σήματα/σχέδια ΕΕ) – eSearch: https://euipo.europa.eu/
  • Πρακτικό: έλεγχος domain & social handles ταυτόχρονα.

2.3 Patents (Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας) & Σχέδια

  • ΟΒΙ (Οργανισμός Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας): https://www.obi.gr/
  • EPO (Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας): https://www.epo.org/
  • Προσοχή: δημοσιοποίηση πριν από κατάθεση → μπορεί να στερήσει νεότητα/νεωτερισμό.

2.4 Trade Secrets (Εμπορικά Απόρρητα)

  • Προστασία με NDA, περιορισμένη πρόσβαση, λογιστικά/τεχνικά μέτρα.

2.5 Open‑Source – βασική συμμόρφωση

  • Διάλεξε άδεια: MIT/Apache‑2.0 (επιτρεπτικές), GPL (copyleft).
  • Κράτα LICENSE, NOTICE, COPYRIGHT αρχεία.
  • Απόφυγε «copy‑paste» από κώδικα άγνωστης άδειας.

Πόροι:

3) GDPR (ΕΕ) – πρακτικός οδηγός για φοιτητικό MVP

3.1 Ρόλοι & βάσεις νομιμότητας

  • Controller (ελεγκτής): αποφασίζει σκοπό/μέσα επεξεργασίας. Processor: εκτελεί για λογαριασμό.
  • Lawful basis: Συγκατάθεση (consent), Σύμβαση (contract), Νόμιμο συμφέρον (legitimate interest) κ.ά.
  • Για MVP: συνήθως contract (παροχή υπηρεσίας) ή consent (newsletter/analytics).

3.2 Ελάχιστα που πρέπει να έχεις

  • Πολιτική Απορρήτου: σκοποί, νομική βάση, δικαιώματα, αποδέκτες, χρόνος διατήρησης.
  • Cookie banner (αν έχεις analytics/marketing cookies).
  • DPA με τρίτους επεξεργαστές (π.χ. hosting, email, analytics).
  • Data minimization & retention policy (διατήρηση μόνο όσο χρειάζεται).
  • Δικαιώματα υποκειμένων: πρόσβαση/διόρθωση/διαγραφή/φορητότητα.

Πόροι:

3.3 Cookies/Analytics (light)

  • Απόφυγε μη απαραίτητα cookies πριν consent.
  • Προτίμησε privacy‑friendly analytics (π.χ. ανώνυμα stats ή server‑side).
  • Double opt‑in για newsletter.

4) Όροι Χρήσης (ToS) & Πολιτική Απορρήτου – σκελετοί

4.1 ToS – ενότητες

  1. Ορισμοί & αποδοχή όρων
  2. Λογαριασμοί/ηλικία/κανόνες χρήσης
  3. Πνευματική ιδιοκτησία & άδειες χρήσης
  4. Πληρωμές/συνδρομές/ακυρώσεις/επιστροφές
  5. Περιορισμός ευθύνης/αποποίηση εγγυήσεων
  6. Απόρρητο/προστασία δεδομένων (link στην Πολιτική)
  7. Καταγγελία/τερματισμός, εφαρμοστέο δίκαιο, επικοινωνία

4.2 Privacy Policy – ενότητες

  • Υπεύθυνος Επεξεργασίας, στοιχεία επικοινωνίας
  • Ποια δεδομένα συλλέγονται & γιατί (σκοποί/βάσεις)
  • Με ποιους μοιράζονται (processors/third parties)
  • Cookies/trackers & επιλογές
  • Δικαιώματα υποκειμένων & πώς ασκούνται
  • Ασφάλεια, διατήρηση, διεθνείς διαβιβάσεις
  • Επικαιροποίηση πολιτικής

4.3 DPA (Controller ↔ Processor) – ελάχιστες ρήτρες

  • Αντικείμενο/διάρκεια επεξεργασίας, είδος δεδομένων, κατηγορίες υποκειμένων.
  • Υποχρεώσεις processor (εχεμύθεια, ασφάλεια, sub‑processors, βοήθεια για δικαιώματα, διαγραφή/επιστροφή στο τέλος).

5) E‑commerce & Καταναλωτής (ΕΕ)

  • Δικαίωμα υπαναχώρησης 14 ημερών (ψηφιακό περιεχόμενο: εξαιρέσεις με ρητή συναίνεση).
  • Διαφάνεια συνδρομών (εύκολη ακύρωση, σαφείς τιμές/φόροι).
  • DSA (Digital Services Act) – βασικές υποχρεώσεις για online πλατφόρμες (διαφάνεια αναφορών, terms, moderation).

Πόροι:

6) AI – υποχρεώσεις & ηθική (σύνοψη)

  • EU AI Act (σε φάσεις εφαρμογής 2025–2026): κατηγορίες κινδύνου, διαφάνεια για γενετική AI (σήμανση/υδατοσήμανση/περιγραφή περιεχομένου).
  • Για MVP με generative AI: ενημέρωσε χρήστες ότι «μπορεί να δημιουργείται περιεχόμενο από AI», πρόσθεσε content policy, responsible use & μηχανισμό αναφοράς.
  • Προσοχή σε copyright (εκπαίδευση datasets/χρήση προστατευόμενου υλικού).

Πόροι:

7) Συμβάσεις & Έγγραφα που σώζουν ζωές

  • NDA (αμοιβαία εχεμύθεια) – πριν ανταλλάξεις ευαίσθητες λεπτομέρειες.
  • IP Assignment – μεταβίβαση δικαιωμάτων κώδικα/σχεδίων από συνεργάτες/εργολάβους στην εταιρεία.
  • Contractor Agreement – ορίζει παράδοση, αμοιβή, IP, εμπιστευτικότητα, φορολογικά.
  • Contributor License Agreement (CLA) – αν δέχεσαι συνεισφορές σε open‑source.

8) Checklists (για γρήγορη συμμόρφωση)

Product/Website

  • Όροι Χρήσης (ToS) & Πολιτική Απορρήτου σε footer
  • Cookie banner με επιλογές (accept/reject)
  • Consent για newsletter/marketing (double opt‑in)
  • Data map (τι συλλέγουμε, πού αποθηκεύουμε, για πόσο)
  • DPA με hosting/email/analytics
  • Σελίδα «Report an issue / Responsible use» για AI features

Brand/IP

  • Έλεγχος ονόματος σε EUIPO + domain + social
  • Σήμα/λογότυπο αρχειοθετημένα, οδηγίες χρήσης (brand kit)
  • LICENSE/NOTICE για κώδικα & τρίτα assets

🧩 Ατομικές δραστηριότητες (εντός μαθήματος)

  1. Privacy Policy draft: γράψε 8–12 bullets για την ιδέα σου (σκοποί/βάσεις/δικαιώματα/διατήρηση).
  2. ToS skeleton: 6–8 ενότητες με 1–2 προτάσεις η καθεμία.
  3. GDPR data map: φτιάξε πίνακα (Δεδομένα → Σκοπός → Βάση → Αποθήκευση → Διάρκεια → Processor).
  4. IP check: έρευνα ονόματος/σήματος σε EUIPO + διαθεσιμότητα domain.

🏠 Ανάθεση (παράδοση πριν την Εβδομάδα 12)

Παράδωσε Legal & Compliance pack:

  • ToS (1–2 σελ.) + Privacy Policy (1–2 σελ.) για το MVP σου.
  • Cookie & consent plan (screenshot banner + περιγραφή ροής).
  • GDPR data map (1 πίνακας) + αντίγραφο DPA με 1 βασικό processor (π.χ. hosting).
  • IP evidence: έλεγχος ονόματος (screenshot EUIPO) + LICENSE αρχείο για repo.

Rubric:

  • Πληρότητα ToS/Privacy & σαφήνεια (30%)
  • Σωστή εφαρμογή GDPR (30%)
  • IP/OS συμμόρφωση & τεκμηρίωση (25%)
  • Πρακτικότητα & καθαρή παρουσίαση (15%)

🔗 Πόροι (2023–2025, με links)

✏️ Αναστοχασμός

  • Ποια δεδομένα δεν χρειάζεται να συλλέγεις σήμερα; Τι θα αλλάξεις αύριο;
  • Ποιο σημείο των ToS/Privacy σου είναι πιο «ασθενές»; Πώς θα το βελτιώσεις;
  • Αν χρησιμοποιείς AI, ποια διαφάνεια και ποιο safeguard θα προσθέσεις άμεσα;
← Προηγούμενη Επόμενη →